SIGMUND FREUD

Sigmund Freud - Hauptwerke kitabından bir bölüm.
Çeviri: Saliha Gürbüz

Marksist teorideki satırlar beni hayrete düşürdü, sanki toplum türlerinin gelişmesi doğa tarihi sürecindeymiş, ya da sanki sosyal sınıflandırma değişimleri bir diyalektik aşama yolunda dağılmış bir durumdaymış gibi.
Bu tespitleri tam olarak anlayabildiğimden emin değilim, kulağa materyalistmiş gibi gelmiyorlar, aksine daha çok okullarından Marks’ın da yolunun geçmiş olduğu, o karanlık Hegel’ce filozof yenilgisine benziyor. Tarihin başlangıcından beri en az insan güruhu arasında bile vuku bulması alışkanlık haline gelmiş olan, sınıf oluşumunu toplum içinde kavgaya tekrar yönlendirmek olan bu acemi düşüncemden nasıl kurtulacağımı bilmiyorum.

Sosyal farklılıkların temelinde nesil ve ırk farkları var olduğunu sanıyordum.
Belli ki; Marksizm’in gücü, tarihi algılayışında ve onun üzerine temellendirilen geleceği kestirmesinde değil, aksine, insanların ekonomik şartlarının onların entelektüel, ahlaki ve sanatsal davranışlarını zorlayan tesirinin keskin zekâlı ispatında yatıyor.
Şimdiye kadar teşhis edilememiş bir dizi irtibat ve bağımlılık bununla birlikte açıklığa kavuşturulmuş oldu.
 Fakat sadece ekonomik koşulların insanların toplum içindeki davranışlarını belirleyen tek unsur olduğunu söyleyemeyiz.
Değişmez gerçek, farklı kişilerin, ırklar ve toplulukların aynı toplum şartları altında bile farklı davranışları, ekonomik koşulların tek etken olmasını ortadan kaldırıyor.

Anlaşılamayan şu ki, konu yaşayan insan mahlûku reaksiyonları olduğu halde, psikolojik faktörler nasıl görmezden gelinebilir.